HAN SOLARBOAT GAAT GEÜPGRADED HET WATER OP

Oplettende Achterhoekers vingen misschien al een glimp op: op de Doetinchemse wateren vaart zo nu en dan de HAN Solarboat voorbij. De zwart-groene verschijning wordt getest voordat die meedoet aan het Nederlands Kampioenschap zonnebootracen in Friesland. Aan de buitenkant van de boot is weinig verandering te zien, ten opzichte van het vorige raceseizoen. Maar schijn bedriegt: het HAN Solarboatteam is druk bezig om het vaartuig te upgraden.

De HAN Solarboat is een langlopend initiatief dat niet meer weg te denken is uit het projectaanbod voor studenten. Zij doen stages, semesterprojecten en afstudeeropdrachten die aan de boot verbonden zijn. Via IIME (Innovatie In Mobiliteit en Energie) werken studenten zij aan zij met medewerkers van ingenieursbedrijf Qconcepts – waar het vaartuig ontwikkeld wordt – aan allerlei innovaties. Denk aan software, sensoren, het bootontwerp, de vormgeving en communicatie om het hele project heen.

Wat wordt dit seizoen aangepakt? Onder meer het draagvleugelsysteem onder de boot. Dankzij hydrofoils stijgt de romp van de boot op uit het water tijdens het varen. Deze vliegt als het ware boven het oppervlak. Een fantastische manier om weerstand tijdens de races te verminderen. “Dat systeem is vorig seizoen ontwikkeld, maar was nog niet stabiel genoeg”, zegt Qconcepts- medewerker Martijn Groot Jebbink. De boot was aan het ‘dolfijnen’; deze ging te veel op en neer.

“Dat zijn we nu aan het finetunen. Ik denk dat we nu aan één stuk door kunnen vliegen.” En daar blijft het niet bij, laat Groot Jebbink weten. “Nu is de vraag: kunnen we vliegen met minder energie? We willen de weerstand van de boot reduceren, door kleine geometrische aanpassingen te doen aan het draagvleugelsysteem. Een aantal mechanische onderdelen is niet ontworpen met het idee dat ze mooi gestroomlijnd moeten zijn. Die willen we beter maken.”

Het team maakt nog een optimalisatieslag door nieuwe zonnecellen op de boot te plaatsen. “Het huidige zonnedek is vrij zwaar. Daarom hebben we superlichte panelen aangeschaft. We moeten er alleen rekening mee houden dat ze kwetsbaar zijn. De panelen zijn flexibel, maar mogen absoluut niet buigen. Dan kunnen barstjes ontstaan in de zonnecellen, waardoor het rendement enorm achteruit gaat”, aldus Groot Jebbink. Even een stuk gereedschap op de boot leggen, is er niet meer bij.

De zonnecellen zijn van bijzondere komaf. Google brengt ballonnen met wifi-apparatuur de lucht in, om mensen zonder internet aan te sluiten op het wereldwijde web.  “Omdat die ballonnen elektriciteit nodig hebben, zitten er zonnepanelen op. Maar ze gebruiken alleen de allerbeste panelen die uit de fabriek komen. De rest houden ze over.” Deze panelen worden gebruikt op de zonneboot. Dat ze zijn afgekeurd voor het Google-project, wil overigens niet zeggen dat het slechte panelen zijn. “Ze zijn voor de toepassing van Google niet goed genoeg, maar nog steeds supergoed.”

Niet alleen de hardware van de boot is bepalend voor de winst. Ook data spelen een belangrijke rol tijdens de races. De piloot en het team op de kant zien real-time wat er met de boot gebeurt en kunnen hierop inspelen. Denk bijvoorbeeld aan de motortemperatuur; die mag niet hoger zijn dan tachtig graden, anders gaat die kapot. Maar ook zaken als snelheid, accucapaciteit en energieopwekking worden gemeten en weergegeven.

Student Embedded Sytems Engineering Niels van Kessel herontwikkelde het datasysteem van de HAN Solarboat. “Ik kreeg eigenlijk de opdracht om een snelheidslimiter voor de boot te maken, zodat die nooit te hard kan varen op plekken waar dat niet mag. Maar dan moet de boot wel weten hoe hard die vaart.” En daar zat een probleem. “Dat ging niet met de module die we hadden. Die kon alleen de data die in de boot was vertalen naar bluetooth en uitspugen. Er kon geen data in de boot komen.” Daarom heeft Van Kessel een nieuwe bluetoothmodule ontwikkeld.

De manier waarop de data worden weergegeven, verandert ook. Van Kessel bouwt een nieuwe app die alleen de belangrijkste data aan de piloot laat zien. “Eerst had de piloot een heleboel data; die zag schermen vol met cijfers. Maar niet al die cijfers zijn interessant. En het zicht is niet al te best als je in Monaco in de volle zon op een scherm probeert te kijken en ook nog eens moet swipen. Nu wordt onder andere de opwekking in het groen weergegeven, het verbruik in het rood en de piloot ziet de balans tussen die twee.”

Ook de voorbereidingen op de races zijn belangrijk. Student Industrieel Product Ontwerpen Bas Velings onderzoekt methoden om de boot gemakkelijker in en uit het water te krijgen. “We hebben nu zes man nodig om te kunnen testen. Dus dan moet je altijd met grote groep zijn. We kijken of we de boot met twee man op de trailer kunnen krijgen, door middel van een aantal rijplaten. Denk aan het concept van een autoambulance, op die manier willen we de boot op de trailer krijgen.”